Những Họ Giàu Nhất Trung Quốc

Tứ hợp viện là loại hình kiến trúc cổ được cho là có nguồn gốc từ vùng Hoa Bắc, Trung Quốc. Đặc trưng là ngôi nhà có 4 dãy bao quanh một mảnh vườn ở giữa, nhưng cũng có những nhà phức tạp hơn với 7-9 mảnh vườn. Ở các địa phương, tứ hợp viện có những phiên bản khác nhau, song được biết đến nhiều nhất là tứ hợp viện kiểu Bắc Kinh với thiết kế một sân vườn và 4 dãy nhà bao quanh theo hình chữ "khẩu" (口) .

Một góc kho trong khu nhà máy của Nguyễn Sơn Hà. Ảnh: Internet

Ông được Hãng Descous et Cabaud của Pháp đề nghị làm đại lý phân phối, nhanh chóng đưa sản phẩm sơn Résistanco ra thị trường cả nước, thậm chí bán sang các nước Đông Dương. Mặc dù lúc đó, một số hãng sơn ngoại cố gắng chèn ép "tân binh" sơn Việt Nam, thương hiệu Résistanco của Nguyễn Sơn Hà vẫn vững vàng và phát triển mạnh mẽ.

Khi nhắc đến những người giàu có nhất Việt Nam vào đầu thế kỷ 20, tên tuổi Bạch Thái Bưởi luôn nằm trong danh sách "tứ đại gia" không chỉ của Việt Nam mà còn của cả xứ Đông Dương.

Theo tư liệu của nhà sử học Dương Trung Quốc, Bạch Thái Bưởi sinh năm 1874 trong một gia đình nông dân ở làng Yên Phú, Thanh Trì, Hà Đông (nay là một quận thuộc Hà Nội). Dù gia đình nghèo, ông vẫn được cha mẹ cho học chữ Quốc ngữ và chữ Pháp. Hàng ngày, chàng trai Bạch Thái Bưởi thường đi vớt củi trầm hương trên sông Nhuệ. Số tiền từ việc bán củi trầm hương chính là nguồn vốn đầu tiên để ông khởi nghiệp.

Với khả năng sử dụng tiếng Pháp và kỹ năng tính toán tốt, ông được nhận làm thư ký cho Công sứ Bonnet, một viên chức người Pháp ở phố Tràng Tiền, Hà Nội. Để có cơ hội tiếp xúc với máy móc và học hỏi cách tổ chức, quản lý sản xuất, năm 1894, ông chuyển sang làm việc cho một xưởng thuộc hãng thầu khoán.

Ông Nguyễn Sơn Hà. Ảnh: Internet

Nguyễn Sơn Hà bắt đầu sự nghiệp tại một hãng buôn của Pháp, nhưng do lương thấp, ông đã chuyển sang làm cho hãng sơn dầu Sauvage Cottu ở Hải Phòng. Tại đây, ông đã nỗ lực học hỏi về quy trình sản xuất sơn, bắt đầu từ phương pháp thủ công và dần dần tiếp cận kỹ thuật hiện đại. Với quyết tâm tự lập và làm giàu, ông nung nấu ý chí xây dựng một hãng sơn dầu mang thương hiệu Việt Nam.

Mỗi khi rảnh rỗi, ông thường tìm đọc những cuốn sách về nghề sơn trong tủ sách của nhà chủ. Vì các sách này viết bằng tiếng Pháp, ông đã tìm thầy học thêm tiếng Pháp vào buổi tối. Sau khi nắm vững bí quyết làm sơn và kinh doanh, Nguyễn Sơn Hà quyết định khởi nghiệp ở tuổi 22, vào năm 1917.

Để có vốn, ông bán chiếc xe đạp của mình và mở một cửa hàng nhỏ chuyên nhận quét vôi, kẻ biển và sơn nhà. Đồng thời, ông cũng bắt đầu chế tạo thử sơn dầu ở Hải Phòng. Cùng với vài anh em trong gia đình, Nguyễn Sơn Hà vừa làm chủ vừa làm thợ.

Ông Bạch Thái Bưởi. Ảnh: Internet

Vào cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20, người Pháp bắt đầu khai thác thuộc địa, mở rộng đường sá và xây dựng cầu cống. Trong khi các nhà buôn ở Hà Nội không nghĩ đến việc hợp tác với người Pháp, Bạch Thái Bưởi đã nhận ra tầm quan trọng của việc kết hợp với họ để học hỏi cách quản lý sản xuất kinh doanh và sử dụng vốn. Ông quyết định hợp tác với người Pháp, trở thành nhà cung cấp nguyên liệu cho dự án xây dựng tuyến đường sắt lớn nhất Đông Dương thời bấy giờ, bắt đầu với cầu Long Biên, dài 3.500m, nối Hà Nội với Gia Lâm. Năm 1902, cầu được khánh thành, cũng là lúc ông đã tích lũy được một số vốn đáng kể.

Từ chỉ có 3 tàu đi thuê khai thác trên 2 tuyến đường thủy, sau 10 năm, công ty của ông đã sở hữu gần 30 tàu lớn nhỏ và sà lan, hoạt động trên hầu hết các tuyến sông miền Bắc, mở rộng ra 17 tuyến hàng hải trong và ngoài nước, đến tận Hồng Kông(Trung Quốc), Nhật Bản, Philippines, Trung Quốc và Singapore. Đặc biệt, ông đã mua lại 6 chiếc tàu của hãng tàu Pháp bị phá sản và đặt tên cho chúng là: Lạc Long, Hồng Bàng, Trưng Trắc, Đinh Tiên Hoàng, Lê Lợi và Hàm Nghi. Việc đặt tên cho các tàu này thể hiện tinh thần tự tôn dân tộc của ông. Trung bình mỗi năm, đoàn tàu của ông chở tới 5.000 chuyến, hơn 1,5 triệu hành khách và 150.000 tấn hàng hóa.

Đỉnh cao trong sự nghiệp kinh doanh vận tải đường thủy của Bạch Thái Bưởi là việc tổ chức đóng tàu Bình Chuẩn thành công với đội ngũ thợ người Việt. Tàu dài 42m, trọng tải 600 tấn, động cơ 400 mã lực, được hạ thủy ngày 7/9/1919 tại Hải Phòng, cập cảng Sài Gòn ngày 17/9/1920. Sự kiện này đã làm nức lòng giới kinh doanh Nam Kỳ, họ đã đúc bảng đồng với dòng chữ: “Tặng tàu Bình Chuẩn, chiếc tàu Việt Nam đầu tiên tại cảng Sài Gòn”.

Cái tên Bạch Thái Bưởi được người đời sau coi là một nhà tư sản dân tộc, một doanh nhân đầy ý chí tự cường và một thương gia lớn với tinh thần tự tôn dân tộc. Ông đã có những đóng góp quan trọng cho ngành hàng hải của nước nhà. Ngày 22/7/1932, sau hơn 20 năm ngang dọc trên thương trường, ông đã qua đời đột ngột tại Hải Phòng vì một cơn đau tim. Từ đó, tên tuổi Bạch Thái Bưởi đã trở thành huyền thoại, đứng bên cạnh những nhà tư sản yêu nước khác của dân tộc vào đầu thế kỷ 20.

Các trường hợp thành công của ông Bạch Thái Bưởi hay ông Nguyễn Sơn Hà có thể nói là những tảng băng lớn đổ vào niềm kiêu hãnh của những nhà tư sản Pháp đang đầu tư làm ăn tại Việt Nam thời bấy giờ trong vị thế đi khai hóa văn minh xứ thuộc địa. Họ không những bị cạnh tranh mà buộc phải bán nhà máy cho người dân tại xứ sở họ đang đô hộ. Việc khôn khéo để vượt qua thủ đoạn chèn ép, bắt nạt của những “ông lớn” đến từ nước ngoài, thành công vượt mặt họ của những thương gia Việt tại thời điểm đó đã là kỳ tích đáng ngưỡng mộ.

Vợ chồng doanh nhân Hà thành hiến tặng hơn 5.000 lượng vàng

Vợ chồng doanh nhân Trịnh Văn Bô và Hoàng Thị Minh Hồ là một gia đình nổi tiếng trong ngành kinh doanh tơ lụa ở phố Hàng Ngang, Hà Nội.

Doanh nhân Hoàng Thị Minh Hồ (sinh năm 1914, tại 21 Hàng Đào, Hoàn Kiếm) lớn lên trong một gia đình quyền quý và giàu có bậc nhất Hà Nội thời bấy giờ. Bà là con gái của Hoàng Đạo Phương, một thương gia và nhà Nho uyên bác.

Doanh nhân Trịnh Văn Bô và vợ - bà Hoàng Thị Minh Hồ. Ảnh: Gia đình cung cấp

Năm 18 tuổi, bà Minh Hồ kết hôn với ông Trịnh Văn Bô. Sau khi lập gia đình, họ được cha mẹ cho ở riêng tại nhà số 48 Hàng Ngang và kế thừa hiệu buôn tơ lụa Phúc Lợi. Với tài năng bẩm sinh và sự nỗ lực không ngừng nghỉ, bà Hoàng Thị Minh Hồ đã nâng tầm sản nghiệp của gia đình chồng lên một đỉnh cao hiếm có.

Bắt đầu với số vốn 30.000 đồng Đông Dương do mẹ bà cho khi ra ở riêng, vợ chồng ông Trịnh Văn Bô và bà Hoàng Thị Minh Hồ đã trở thành những thương gia nổi tiếng và giàu có ở Hà Thành thời đó.

Năm 1945, Cách mạng Tháng tám diễn ra thành công. Với lòng yêu nước, gia đình bà đã tặng ngôi nhà số 48 Hàng Ngang cho cán bộ cách mạng làm nơi làm việc. Đây cũng chính là nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh viết bản Tuyên ngôn độc lập.

Không chỉ vậy, trong "Tuần lễ vàng" do Chính phủ phát động, vợ chồng bà đã không ngần ngại hiến tặng 5.147 lượng vàng. Họ còn là những thành viên quan trọng trong ban vận động "Tuần lễ vàng", khuyến khích giới công thương và nhân dân quyên góp được 20 triệu đồng Đông Dương và 370kg vàng. Trong nạn đói năm 1945, ông bà cũng đã mang tiền đi cứu trợ người dân, phát 1.000 vé cháo cho những người đói.